Ο Πούτιν δεν είναι ένας ακόμα μεγάλος ηγέτης Ιμπεριαλιστής per se αν και εκπρόσωπος και εξισορροπιστής της σάπιας ρωσικής καπιταλιστικής ολιγαρχίας -να μην το ξεχνάμε και αυτό – γιατί αναγκάζεται σε συνεχή άμυνα από τους ωμούς όρους συσχετισμού δύναμης απέναντι στον κακοήθη και ακραία επιθετικό δυτικό ισχυρότερο ιμπεριαλισμό. Επίσης είναι δεσμευμένος και από την πολυετή σοβιετική παράδοση επί ΕΣΣΔ που έχει αφήσει το ισχυρό αποτύπωμα της στο Ρωσικό λαό και κυρίως στο Ρωσικό κράτος και στη στρατηγική που ακολουθεί. Όχι πως παίζει σημαντικό ρόλο σήμερα κάποια αληθινή ισχυρή σοσιαλιστική ιδεολογία στην Ρωσία, αλλά τα κράτη και οι διαμορφωμένοι ιστορικά θεσμοί εντός τους έχουν ιστορική “μνήμη” και διαμορφωμένες “νοοτροπίες”. Η Ρωσία επίσης ήταν πάντα μια πιο εσωστρεφής και περιφερειακή μεγάλη δύναμη και αυτό βασίζεται και σε μια γεωπολιτική και γεωγραφική πραγματικότητα μιας τεράστιας χώρας-”ηπείρου”, στην οποία πάτησε και το -υπό συνεχή διαμόρφωση- σοσιαλιστικό καθεστώς και αναπτύχθηκε ως απομονωμένο σε ένα παγκόσμιο εχθρικό περιβάλλον για σημαντικό χρονικό διαστήμα.
Στις ενδο-ιμπεριαλιστικές διαμάχες σαφώς η Ρωσία εντάσσεται στην αλυσίδα (ή πλέγμα) των μεγάλων ανταγωνιζόμενων ιμπεριαλιστικών χωρών, σαφώς ψηλά σε μια νοητή πυραμίδα -όχι όμως στην κορυφή της. Αλλά σε αυτή τη διαμάχη ο ρόλος της είναι με ένα παράδοξο και έμμεσο τρόπο “θετικός”. Μια και οφείλουμε να ζητάμε και να επιδιώκουμε όσο μπορούμε πάντα, να μην υπάρχει ένας κυρίαρχος πανίσχυρος πόλος που θα σαρώσει τα πάντα επιβάλλοντας μια μόνιμη Pax (Americana εδώ αναγκαστικά) φόβου και πλήρους υποταγής-και είναι οι ΗΠΑ που επιδιώκουν ξεκάθαρα αυτό το ρόλο εδώ και δεκαετίες- αλλά μια “ισορροπία” εν μέσω μιας συνεχούς “ήπιας και συγκρατημένης» ισοβαρούς σύγκρουσης σε μια μόνιμα άλυτη ιμπεριαλιστική «εξίσωση». Που σε μια απότομη πολιτική και οικονομική κατάρρευση στο -ασαφές- μέλλον μπορεί και να μετατραπεί και σε σοσιαλιστική επανάσταση ή έστω σε μια ριζοσπαστική φιλολαϊκή ανατροπή προς τα αριστερά σε κάποια (ή κάποιες) μεγάλη ιμπεριαλιστική χώρα. Πάντα με γνώμονα για την όποια τακτική και στρατηγική, τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της στα λαϊκά στρώματα, οι οποίοι συναθροιζόμενοι στη σημερινή φάση του παγκόσμιου καπιταλισμού με την συνεχή διάλυση της “μεσαίας τάξης” είναι, τουλάχιστον εν δυνάμει, σαφώς η μεγάλη πλειοψηφία σε όλο και πιο πολλές χώρες της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας.
Αν δούμε και με λίγο κυνισμό αυτήν “την κατάσταση ισορροπίας μέσα από μια συνεχή ισοβαρή σύγκρουση” με τους 2 πόλους της την δύση και την Ρωσία μαζί με την Κίνα ως πιο «διακριτικό» σύμμαχο της, αυτή καταρχάς θα δώσει και χρόνο πολιτικής και κοινωνικής αναδιοργάνωσης στην εργατική τάξη και στους πολλούς εν δυνάμει και αντικειμενικά συμμάχους της στο λαό, σε ένα σκληρό πολιτικό αγώνα για την ιδεολογική ηγεμονία. Παρόλο που δεν υπάρχει σήμερα στην Ευρώπη και γενικά στην Δύση αριστερά να τον δώσει αυτόν τον αγώνα, κάτι όμως που δεν σημαίνει ότι αυτή η αριστερά δεν θα υπάρξει ποτέ ή θα υπάρξει αναγκαστικά μόνο πολύ αργότερα. Οι Ευρωπαϊκοί λαοί επίσης, μια και επικεντρωνόμαστε εδώ στην Ευρώπη, με την ιδεολογική κυριαρχία των τελευταίων δεκαετιών του αναπόφευκτου του καπιταλισμού και της ΤΙΝΑ και με αυτόν τον ανθρωπολογικό τύπο του καταναλωτισμού και της ιδιώτευσης που κυριαρχεί σε σημαντικό βαθμό ακόμα, σε μια βαθιά γεωστρατηγική κρίση με πολιτικούς ή χειρότερα πολεμικούς όρους 1 στο βραχυπρόθεσμο μέλλον θα αντιδράσουν πολύ πιθανώς φοβικά ακόμα περισσότερο προς την ακροδεξιά ως “διέξοδο” -λόγω της απουσίας ισχυρής αντικαπιταλιστικής και αντι-ιμπεριαλιστικής αριστεράς- και με ένα εντονότερο εσωστρεφές παραλήρημα πολιτισμικής «πανευρωπαϊκής διαφορετικότητας/ ταυτότητας”. Μια “διαφορετικότητα” που γίνεται της μόδας από την ακροδεξιά ως “πολιτισμική αφύπνιση” ή ως ιστορικό «αιώνιο αληθές» από τον φιλελευθερισμό, αλλά πηγάζει βαθύτερα από την ιδεολογικοποίηση μιας υλικότητας, που είναι το ιστορικά εξασφαλισμένο μίνιμουμ κοινωνικό κράτος στις χώρες της Ευρώπης. Το οποίο παρόλο που παραπαίει υπάρχει ακόμα σε διαφορετικούς βαθμούς και σε διαφορετικές φάσεις ως προς την- σχεδιασμένη από τις καπιταλιστικές ολιγαρχίες- κατάρρευση του, ειδικά στις χώρες της δυτικής Ευρώπης.
Επίσης κάθε καπιταλισμός είναι εν δυνάμει ιμπεριαλιστικός προς τις πιο αδύναμες χώρες στο πεδίο επιρροής του, μέχρι εκεί που μπορεί να φτάσει, εκεί δηλαδή που θα του επιτρέψουν οι άλλοι ισχυρότεροι ιμπεριαλισμοί. Αλλά μιλάμε για ιμπεριαλιστικό σύστημα που έχει σαφώς δομή στην ιεραρχία του και κυριαρχεί ο νόμος του ισχυρότερου και αυτοί που παίζουν το πραγματικό ρόλο και κινούν την ιστορία του ιμπεριαλισμού σε ευρύτερα γεωπολιτικά πεδία είναι άμεσα ή έμμεσα πάντα οι λίγες πιο ισχυρές καπιταλιστικές χώρες από παλιά. Και η Ρωσία δεν είναι σήμερα μέσα σε αυτές, περιορισμένη “αμυντικά” σε ένα συγκεκριμένο πεδίο επιρροής εντός της Ευρασίας. Αν ήταν αλλιώς τα πράγματα στην Ιστορία και η Ρώσικη καπιταλιστική ολιγαρχία ήταν αυτή η πιο ισχυρή και εγκαθιδρυμένη οικονομικά και πολιτικά σε πολλές γωνιές της γης, όπως ο δυτικός ιμπεριαλισμός με σημερινό ηγεμόνα του τις ΗΠΑ, θα βλέπαμε άλλο έργο. Αλλά δεν είναι!
Η αληθινή ουσία και πραγμάτωση του ιμπεριαλισμού είναι η επέκταση του χωρίς όρια και αντίπαλο. Το τελικό του στάδιο. Η Ρωσία δεν είναι κάτι τέτοιο. Οι ΗΠΑ είναι ή πιο σωστά φέρονται σαν να είναι. Κάθε σάπια καπιταλιστική ολιγαρχία που θα ένιωθε πανίσχυρη χωρίς φόβητρο θα πραγματωνόταν ως κάτι τέτοιο, ασχέτως χώρας. Πρόκειται για μια ρεαλιστική αποδοχή των πραγματολογικών δεδομένων η όποια “συμπάθεια” και υποστήριξη στην Ρωσία από κυβερνήσεις και λαούς πολλών χωρών, όσο και αν αυτό διαμεσολαβείται και εκφράζεται εν μέρει μέσα από εθνικές και θρησκευτικές “συμβατές” ταυτότητες ή αυταπάτες περί “αντίστασης στην νέα τάξη πραγμάτων”.
Για την κρίσιμη βοήθεια της Ρωσίας στον Άσαντ για τους δικούς της σκοπούς που εντάσσονται στην «άμυνα» της στο δυτικό ιμπεριαλισμό ή έστω στον «αμυντικότροπο ιμπεριαλισμό της» μια και θέλει να έχει ένα σημαντικό μερίδιο στο παιχνίδι της Μ. Ανατολής, να πούμε ότι πράγματι ο Άσαντ ήταν μέλος μιας οικογενειακής σέκτας εξουσίας, με επίφαση τον κατ΄όνομα σοσιαλιστικό και πλήρως απαξιωμένο Μπααθισμό, σε ένα κρατικο-ολιγοπωλιακό καπιταλισμό και σε ένα αυταρχικό πολιτικό καθεστώς, που έπαιρνε συνεχώς νεοφιλελεύθερα μέτρα για την “αναβάθμιση” του. Αλλά πρέπει να δούμε και τι πραγματικά υπάρχει στο εκεί πολιτικό (και στρατιωτικό) πεδίο ανταγωνιστικά και απέναντι του σε αυτή τη μάχη ζωής και θανάτου μεταξύ τους. Γιατί κάποιοι αναλύουν και παίρνουν στάση ίσων αποστάσεων ή ακόμα και στάση εχθρική κυρίως ή αποκλειστικά προς τον Ασάντ λες και υπάρχει εκεί κάποια μαζική σοσιαλιστική/δημοκρατική/επαναστατική πλευρά που μάχεται εναντίον του για πραγματικές ριζοσπαστικές αλλαγές. Σε ένα τέτοιο πεδίο μιας αληθινής λαϊκής επανάστασης προς τον σοσιαλισμό ή ακόμα και προς την δημοκρατία όντως ο Ασάντ θα ήταν μόνο φρικτός και τίποτα άλλο και το μεγάλο πρόβλημα της χώρας. Μόνο που ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ κάτι τέτοιο. Αυτό που υπάρχει σε συντριπτικό βαθμό είναι το Ισλαμικό Κράτος και η Αλ Νούσρα (παρακλάδι της Αλ Κάιντα) και οι δεκάδες τζιχαντιστικές συμμορίες-παραφυάδες τους.
Γιατί δεν υπάρχουν ούτε και εκεί οι «μάζες» και οι τάξεις καθεαυτό, αλλά ιδεολογικές και πολιτικές κινήσεις2 που παίζουν τον ιστορικό τους ρόλο μόνο στο βαθμό που έχουν την πολιτική δύναμη ή/και την ισχύ με τα όπλα -και ισχύει καθαρά μόνο η δεύτερη περίπτωση στη Συρία- έχοντας ως ενεργητικό φορέα τους ή χειραγωγίσιμο αντικείμενο αυτές τις τάξεις και «μάζες». Αυτές οι ιδεολογικές και πολιτικές κινήσεις παρασύρουν τους λαούς σε αυτενέργεια όταν τους εκφράζουν ή τους εγκλωβίζουν ως «αφορμές» και αντικείμενα νομιμοποίησης τους όταν επιβάλλουν καταστάσεις με όρους ωμής δύναμης – και είναι πάλι ξεκάθαρα η 2η κατάσταση που ισχύει για όσες περιοχές έχουν επικρατήσει οι “αντάρτες”.3 Τέλος το Ι.Κ. και η Αλ Νούσρα (το νέο της όνομα είναι Φατέχ Αλ Σαμ) και όλα τα σχετικά πολιτικο-στρατιωτικά παρακλάδια, σαφώς και είναι το υγρό όνειρο του ιμπεριαλισμού μια και η ίδια η φύση της ύπαρξης τους είναι η σεκταριστική βία και ο βαθύς διχασμός στη βάση των θρησκευτικών και εθνικών ταυτοτήτων και το μόνιμο χάος σε ένα αγώνα για κυριαρχία, που τους όρους της τους καθορίζει ο ίδιος ο ιμπεριαλισμός. Κάτι που είναι και φανερή βασική επιδίωξη του δυτικού ιμπεριαλισμού εκεί για να μπορεί να ελέγχει φυσικούς πόρους και να απομυζά λαούς, μέσα σε ένα μελλοντικό τοπίο από αλληλοσπαρασσόμενα κρατίδια, προτεκτοράτα, ντε φάκτο φέουδα και τοπικούς πολέμαρχους.
1 Μια πλήρη κυριαρχία της Δύσης στην δυτική Ευρασία και στην Μέση Ανατολή εις βάρος κυρίως της Ρωσίας αλλά και έμμεσα της Κίνας θα μπορεί να γίνει μόνο με πολύ σκληρούς και επιθετικούς στρατιωτικούς όρους, που είναι άγνωστο που θα οδηγήσουν και θα είναι βασικός παράγοντας γεωπολιτικής βαθιάς κρίσης και αστάθειας σε πολλές χώρες της Ευρώπης που όχι μόνο δεν θεωρούν μεγάλο εχθρό τους την Ρωσία αλλά θα επιδίωκαν αν μπορούσαν και καλές σχέσεις μαζί της (μιλάμε κυρίως για τις αστικές τάξεις τους που κυβερνούν). Η αλήθεια είναι πως δεν βλέπω πως θα κέρδιζε οριστικά και μόνιμα αυτό το παιχνίδι η Δύση, αλλά στην εξέλιξη του θα αναδυόντουσαν στο Ευρωπαικό έδαφος περισσότερες ξεχασμένες αντιπαλότητες και νέοι εθνικισμοί «εν υπνώση» και θα έπαιρναν πιθανώς πρώτο ρόλο στην Ευρωπαική πολιτική σκηνή η «νατοική δεξιά/ακροδεξιά» σε αντιπαράθεση με την «φιλοπουτινική δεξιά/ακροδεξιά». Ίσως μόνο με την εξαίρεση της Ρωσίας όπου μια τέτοια κατάσταση, ίσως…ίσως δημιουργούσε μια επαναστατική συνθήκη, ειδικά σε μια καθολική ήττα αν και δεν βλέπω τον τρόπο πως θα μπορούσε αληθινά να ηττηθεί η Ρωσία καθολικά. Χωρίς να θέλω να αναπαράγω μυθεύματα για την «σοσιαλιστική φύση» της σημερινής Ρωσίας ή για το «αιώνιο αήτητο» της.
2Το Ισλάμ παίζει εδώ τον ρόλο της πολιτικής και κοινωνικής ιδεολογίας ελλείψει άλλης που να «κατοικεί» μαζικά στις συνειδήσεις των ανθρώπων ή που να φέρει, επίσης μαζικά, όπλα.
3Σαφώς το ίδιο μπορεί να πει κάποιος και για τον Άσαντ ότι κυριαρχεί εκεί που κυριαρχεί μόνο με την δύναμη των όπλων, αλλά ήταν και είναι μια κατεστημένη εξουσία και ήταν “λογικό” να καταφύγει εκεί όταν κινδύνεψε. Αλλά από μια “επαναστατική” δύναμη, όπως δηλώνει η «αντιπολίτευση» στη Συρία, δεν περιμένεις να κυριαρχεί μόνο με την ωμή δύναμη των όπλων και τη βία, χωρίς την μαζική ενεργή συμμετοχή του λαού και με την ενίσχυση δεκάδων χιλιάδων μισθοφόρων και “εθελοντών” τζιχαντιστών από πολλές διαφορετικές χώρες , που τα κίνητρα τους κυμαίνονται από τυχοδιωκτισμό και διάθεση για εξουσία και υλικό κέρδος μέχρι παρανοικά παραληρήματα θρησκευτικής πίστης.
Σχολιάστε